"Czysta robota" — zbiór opowiadań

Tytuł:           Czysta robota   

Tytuł oryginału: Smart-Aleck Kill
Autor:           Raymond Chandler

Wydawnictwo:     Czytelnik       

Rok 1. wydania:  1953            

Zbiór sześciu opowiadań w żaden sposób nie połączonych fabularnie. Tytuł pochodzi od jednego z nich. W zbiorze opublikowanym w 1953 znalazły się tylko cztery historie. W moim, polskim wydaniu doszło pierwsze "Perły to tylko kłopot" i ostatnie "Król w złotogłowiu". Opowiadania po raz pierwszy prezentowano światu między 1934 a 1939. Śledztwa prowadzą różni faceci: a to tajniacy, a to prywatni detektywi, a to nie wiadomo kto...

Historyjki łączy ogólny klimat kojarzący się ze Stanami Zjednoczonymi. Wielka spluwa jest bardzo ważna (dwudziestki piątki są dla kobiet), zazwyczaj wygrywa ten spryciarz, który potrafi przekonać przeciwnika, że nie ma broni, kiedy ma. Doniosłą rolę odgrywa whisky, jakby Ameryka jeszcze nie otrząsnęła się po prohibicji i na każdym kroku trzeba ten alkohol podkreślać.

Uwagę zwraca powszechna niechęć do zawiadamiania policji, jeśli znajdzie się trupa. Każdy jak najszybciej zmywa się z trefnego miejsca. Co bystrzejsi wycierają rzeczy, których dotykali. Cóż, jeśli weźmie się pod uwagę, że gliny chętnie próbują wrobić pierwszego napotkanego, który nie potrafi dowieść własnej niewinności, a do tego są skorumpowane bardziej niż przeciętni politycy... Taka postawa pewnie ma sens.

Śledztwo na ogół sprowadza się do obrywania po mordzie, walenia innych i oczywiście grożenia im pistoletem. Czasami trzeba zatrzeć jakieś ślady lub porozmawiać z kobietą. Kobiet na ogół się nie bije. Na myślenie nie ma czasu, informacje się kupuje. Detektyw na tropie żywi się głównie whisky.

Bohaterowie nie zachwycają złożoną konstrukcją — jeśli już czymś, to wzrostem — ale może nie powinnam zbyt wiele oczekiwać od opowiadań. Ot, protagonistom udaje się przeżyć śledztwo (a trup zazwyczaj ściele się gęsto), na końcu tłumaczą, co i jak.

Pod względem językowym mogło być lepiej. Z rzadka podmiot gdzieś ginie, niekiedy zaimki odsyłają w kosmos... Ale od czasu do czasu pojawia się dowcipne porównanie.