"Drugi mózg" — komórki glejowe

Tytuł:           Drugi mózg       

Tytuł oryginału: The Other Brain  
Autor:           R. Douglas Fields

Wydawnictwo:     Prószyński i S-ka

Rok 1. wydania:  2009             

Podtytuł "Rewolucja w nauce i medycynie" w oryginale daje więcej informacji: "From Dementia to Schizophrenia, How New Discoveries about the Brain Are Revolutionizing Medicine and Science". Z tymi rewolucjami to bym nie przesadzała, ale faktycznie — zmienia się dużo. A czym właściwie jest tytułowy drugi mózg? To komórki glejowe, czyli komórki inne niż neurony. Bez synaps, bez zdolności do wytwarzania impulsów elektrycznych, przez całe dziesięciolecia lekceważone i spychane do roli służebnej wobec neuronów. Czy słusznie? Neurony z mózgu Einsteina nie różnią się zbytnio od tych pobranych od zwykłych śmiertelników. Za to liczba komórek glejowych jest poza skalą. Pszipadek?

Książka przedstawia historię badania komórek glejowych; jak poznawano ich rodzaje, funkcje, znaczenie dla zdrowia układu nerwowego i związki z myśleniem, z neuronami. Od końca XIX wieku, do początków XXI. Nie brakuje tu również odkryć Autora czy wzmianek o innych neurobiologach.

Nie można powiedzieć, że Fields podaje wyłącznie suche fakty i odkrycia naukowe. Każdy rozdział otwiera ocierający się o biografię fragment poświęcony konkretnemu człowiekowi, zazwyczaj o znanym nazwisku. Na przykład rozdział ósmy — o chorobach neurodegeneracyjnych — zaczyna się od Stephena Hawkinga.

Dowiedziałam się wielu zaskakujących rzeczy. Od wspomnianego już mózgu Einsteina zaczynając, a na "podsłuchiwaniu" neuronów kończąc. Bez komórek glejowych cienko byśmy przędli i szkoda, że z powodu lat zaniedbań wiemy o nich tak mało. Po raz kolejny można się przekonać, że ewolucja eliminuje wszystkie zbędne ekstrawagancje.

Książka zawiera wkładkę z kilkudziesięcioma czarno-białymi rycinami. Na końcu zamieszczono kilkunastostronicowy słowniczek ważniejszych pojęć, bogatą bibliografię (w podziale na poszczególne rozdziały) oraz indeks osób.

Język dość bogaty w terminy naukowe. Fields swobodnie żongluje nazwami komórek glejowych, chorób, związków chemicznych... No, ale można Go rozgrzeszyć, skoro laikom podarował słowniczek. Błędów nie zauważyłam.